Jan Mendrik

Auteursinformatie

Jan Mendrik

Ik heb een technische achtergrond (studie elektrotechniek afgerond in 1974) maar ben al van jongs af aan geïnteresseerd in maatschappelijke en filosofische onderwerpen. Tijdens mijn studie deed ik mee in de organisatie van vredesweken in Delft (in navolging van het landelijke initiatief van Pax Christie) en organiseerde ik, met vrienden die ik nog steeds een paar keer per jaar zie, congressen rond de menselijke en maatschappelijke implicaties van techniek. Gelukkig was de TUDelft goed voorzien van filosofisch onderricht, o.a. van bijzondere hoogleraren (humanistisch, protestant en katholiek), een uitstekend Studium Generale programma en een actieve studentenparochie die een omgeving bood voor de nodige reflectie. Van al die dingen maakte ik gretig gebruik. Het was ook (1968) de tijd van democratisering aan de universiteiten en in studiegroepen werden Marcuse, Horkheimer, Habermas, Marx en Mao heftig bestudeerd en bediscussieerd. En aan de softe kant waren o.a. Herman Hesse en Erich Fromm geliefd. Het heeft me allemaal wel een kleine studievertraging bezorgd maar dat kon toen nog en het was de moeite waard.
Uit die tijd heb ik mijn liefde voor lees-, studie- en praatclubjes overgehouden. En zo kwamen veel onderwerpen voorbij. Daaruit zijn een aantal “steunpilaren” in mijn leven boven komen drijven. In de eerste plaats is dat Darwin die met zijn experimenten en geweldig mooie wetenschappelijke redeneringen de ontwikkeling van de natuur schetste en de Tao die de “go with the flow” en eenheid met de natuur verwoordt. En uiteraard Spinoza die veel denkbeelden samenbrengt in een omvattend systeem. Daar vielen veel dingen voor mij op hun plek. Zoals het idee van God-natuur en het idee dat we allemaal onderdeel (“modi”) zijn van die ene substantie. Daardoor vallen verschillen in gelijkwaardigheid tussen mensen en religies weg. Waarom zou je elkaar uitsluiten als je allemaal een stukje van dezelfde substantie bent en allemaal aan dezelfde natuurwetten voldoet? Ook het idee van de afwezigheid van een vrije wil is bevrijdend. Daardoor verdwijnen begrippen als schuld en spijt. Het is wel een uitdaging om door die afwezigheid van vrije wil niet in fatalisme te vervallen. Volgens Spinoza kan kennis de uiteindelijke vreugde geven. Maar Spinoza blijft stof tot nadenken. Elke keer als ik denk iets begrepen te hebben is er weer een andere invalshoek mogelijk.

De Spinozakring Soest geeft een mooi platform om met die reflectie bezig te zijn. Ik maakte kennis met deze Spinozakring in de lente van 2018. Maarten van Buuren gaf toen een cursus over de Ethica. Dat was een mooie inleiding mede doordat Maarten de denkbeelden van Spinoza steeds koppelt aan onze dagelijkse belevingen. Hij beschouwt Spinoza als visionair. Het is niet zo gek dat we veel dingen die Spinoza beschrijft niet snappen. Dat is geen reden om hem terzijde te schuiven. Door te lezen en te herlezen en visies van anderen erbij te betrekken begrijp je meestal toch wat hij bedoelt.

Voor de Spinozakring Soest houd ik de website bij, en verzamel nieuwtjes in de blog.

Blog Spinoza

Website (voornamelijk gewijd aan mijn fotografie-hobby)

Twitter: @jmendrik

email: jmendrik@gmail.com

23 aug 2022