VHS Wintercursus over de Ethica begonnen
Gepubliceerd door Jan Mendrik in Verslag · dinsdag 28 jan 2025 · 2:15
De wintercursus van de VHS is dit keer gewijd aan de Ethica. De cursus bestaat uit 5 bijeenkomsten:
25 januari: Deel 1 van de Ethica. Door Maarten van Buuren.
15 februari: Deel 2 van de Ethica. Door Paul Juffermans.
22 februari: Deel 3 van de Ethica. Door Hannah Laurens.
8 maart. Deel 4 van de Ethica. Door Henri Krop.
22 maart. Deel 5 van de Ethica. Door Andrea Sangiacomo.
25 januari: Deel 1 van de Ethica. Door Maarten van Buuren.
15 februari: Deel 2 van de Ethica. Door Paul Juffermans.
22 februari: Deel 3 van de Ethica. Door Hannah Laurens.
8 maart. Deel 4 van de Ethica. Door Henri Krop.
22 maart. Deel 5 van de Ethica. Door Andrea Sangiacomo.
(https://www.spinozahuis.nl/agenda/wintercursus-2025)
Afgelopen zaterdag, 25 januari 2025, vond de eerste bijeenkomst plaats. Er waren veel aanwezigen (ik schat zo’n 75).
Voor de pauze hield Maarten van Buuren een inleiding waarin hij schetste dat Spinoza de Ethica aanvankelijk (in 1665) geschreven had in 3 delen waarin Maarten de indeling van de klassieke Griekse filosofen herkende: fysica, logica, ethica. De delen 4 en 5 die Spinoza later schreef (na een intermezzo waarin hij het Theologisch Politieke Traktaat schreef) gaan door op de ethiek.
Maarten vertelde over de 3 substantie van Descartes (God, denken, uitgebreidheid) en de ene substantie van Spinoza, bestaande uit natura naturans en natura naturata, te vergelijken met de essentie en de existentie. In de essentie ligt de existentie als het ware ingerold. De wordende kracht van de natura naturans zorgt dat de concrete modi (de existenties) worden “uitgerold” (Spinoza gebruikt “involvere” en “explicare”). Maarten schetste de attributen denken en uitgebreidheid als twee tegendelen waaruit de substantie bestaat. Waarbij het denken de vormende kracht is die de uitgebreidheid veroorzaakt. Dit wordt ingegeven doordat Spinoza voor denken vaak concipio gebruikt, dat te maken heeft met het idee van een concept dat tot wording kan komen.
Dit zijn originele gedachten die veel discussie gaven in de zaal. Als de attributen tegendelen zijn hoe kan het dan dat Spinoza schetst dat God uit oneindig veel attributen bestaat? Zijn dat oneinig veel tegenstellingen? Na enige discussie werd besloten om over complementariteit te spreken in plaats van tegendelen. Ook was er levendige discussie over het gelijkstellen van natura naturans en natura naturata aan respectievelijk denken en uitgebreidheid.
Voor de pauze hield Maarten van Buuren een inleiding waarin hij schetste dat Spinoza de Ethica aanvankelijk (in 1665) geschreven had in 3 delen waarin Maarten de indeling van de klassieke Griekse filosofen herkende: fysica, logica, ethica. De delen 4 en 5 die Spinoza later schreef (na een intermezzo waarin hij het Theologisch Politieke Traktaat schreef) gaan door op de ethiek.
Maarten vertelde over de 3 substantie van Descartes (God, denken, uitgebreidheid) en de ene substantie van Spinoza, bestaande uit natura naturans en natura naturata, te vergelijken met de essentie en de existentie. In de essentie ligt de existentie als het ware ingerold. De wordende kracht van de natura naturans zorgt dat de concrete modi (de existenties) worden “uitgerold” (Spinoza gebruikt “involvere” en “explicare”). Maarten schetste de attributen denken en uitgebreidheid als twee tegendelen waaruit de substantie bestaat. Waarbij het denken de vormende kracht is die de uitgebreidheid veroorzaakt. Dit wordt ingegeven doordat Spinoza voor denken vaak concipio gebruikt, dat te maken heeft met het idee van een concept dat tot wording kan komen.
Dit zijn originele gedachten die veel discussie gaven in de zaal. Als de attributen tegendelen zijn hoe kan het dan dat Spinoza schetst dat God uit oneindig veel attributen bestaat? Zijn dat oneinig veel tegenstellingen? Na enige discussie werd besloten om over complementariteit te spreken in plaats van tegendelen. Ook was er levendige discussie over het gelijkstellen van natura naturans en natura naturata aan respectievelijk denken en uitgebreidheid.
Na de pauze werd er gediscussieerd in groepen. De terugkoppeling van de resultaten daarvan kwam niet aan de orde omdat er teveel vragen aan de spreker waren. Ik sprak mensen die het jammer vonden dat de resultaten van de discussies in de groepen niet plenair gedeeld kon worden. Misschien moeten we de volgende keer een half uur langer doorgaan zodat daar meer tijd voor is.
(Jan Mendrik 20250128)
0
beoordelingen