Maxime de Rovere in Den Haag - een terugblik
Gepubliceerd door Jan Mendrik in lezing verslag · 19 oktober 2021
Terugblik lezing van Maxime Rovere in Den Haag - 13 oktober 2021
De maand oktober 2021 is in Den Haag “Spinozamaand”. De Stichting Spinoza Den Haag organiseert de gehele maand activiteiten. Eén daarvan was een lezing door Maxime Rovere op 13 oktober. De Franse auteur Maxime Rovere heeft eerder werk over Spinoza geschreven. Hij vertaalde o.a. de brieven van Spinoza naar het Frans. Bij deze lezing stond zijn meest recente boek centraal: Le clan Spinoza, in het Nederlands vertaald met Spinozaland. Op deze site heeft Gonny Pasman het boek gerecenseerd.
De lezing van 13 oktober is terug te kijken op deze site.
In de lezing betoogde Rovere dat hij voor de keuze stond een nieuwe biografie van Spinoza schrijven òf het leven van Spinoza belichten op een andere manier namelijk door het geven van een tijdsbeeld van de wereld en de mensen om Spinoza heen. Hij gebruikte de analogie van de van een theater. Hij schetst als het ware het decor waarin Spinoza optrad. Hij koos voor de vorm van het theaterdecor omdat hij geloofde dat daardoor een nieuw beeld met ook nieuwe feiten naar voren zouden kunnen treden.
Als illustratie van die nieuwe ideeën schetste hij 3 mythes die door zijn benadering zouden zijn ontzenuwd:
1. Spinoza was een lenzenslijper
Spinoza was echter geen lenzenslijper van professie. Hij betoogde dat Spinoza in zijn leven nooit volledig in zijn levensonderhoud kon voorzien met lenzenslijpen. In plaats daarvan was hij koopman, gaf hij les op de school van van den Ende of werd hij onderhouden door vrienden, met name de familie van Simon de Vries.
2. Spinoza werd geexcomuniceerd vanwege zijn opvattingen
Spinoza werd niet uit de Joodse gemeente gezet vanwege zijn geloofsopvattingen maar voornamelijk door enerzijds zijn beroep op het Hollandse wet i.p.v. het Joodse Recht inzake de schuld in de erfenis van zijn vader (een bekend feit) maar hij is ook geslachtofferd in de ruzie tussen 3 rabbijnen in de Joodse gemeente (Levi Morteira, Ben Israel, Aboab da Fonseca). Door Spinoza’s cherem hoopte men eigenlijk diens vriend Monteira te treffen.
Best een sterk verhaal lijkt me dat ik nog niet eerder gehoord had. In deze lezing was hij ook stelliger over dit punt dan in zijn boek.
3. De teksten van Spinoza geven getrouw zijn gedachten weer
Na Spinoza’s dood zijn verschillende delen van de tekst ook beïnvloed door zijn vrienden.
Op zich is dit geen nieuwe informatie en door tijdnood heeft Rovere deze stelling in de lezing helaas niet uitgewerkt.
1. Spinoza was een lenzenslijper
Spinoza was echter geen lenzenslijper van professie. Hij betoogde dat Spinoza in zijn leven nooit volledig in zijn levensonderhoud kon voorzien met lenzenslijpen. In plaats daarvan was hij koopman, gaf hij les op de school van van den Ende of werd hij onderhouden door vrienden, met name de familie van Simon de Vries.
2. Spinoza werd geexcomuniceerd vanwege zijn opvattingen
Spinoza werd niet uit de Joodse gemeente gezet vanwege zijn geloofsopvattingen maar voornamelijk door enerzijds zijn beroep op het Hollandse wet i.p.v. het Joodse Recht inzake de schuld in de erfenis van zijn vader (een bekend feit) maar hij is ook geslachtofferd in de ruzie tussen 3 rabbijnen in de Joodse gemeente (Levi Morteira, Ben Israel, Aboab da Fonseca). Door Spinoza’s cherem hoopte men eigenlijk diens vriend Monteira te treffen.
Best een sterk verhaal lijkt me dat ik nog niet eerder gehoord had. In deze lezing was hij ook stelliger over dit punt dan in zijn boek.
3. De teksten van Spinoza geven getrouw zijn gedachten weer
Na Spinoza’s dood zijn verschillende delen van de tekst ook beïnvloed door zijn vrienden.
Op zich is dit geen nieuwe informatie en door tijdnood heeft Rovere deze stelling in de lezing helaas niet uitgewerkt.
Maxime Rovere toonde zich zeer ingewerkt in Spinoza’s leven en zijn tijdgenoten. Het was wel opmerkelijk dat hij dit onderwerp had gekozen voor zijn lezing. Het klonk toch een beetje als een verdediging van zijn aanpak v.w.b. de literaire vorm van Spinozaland. Ik vond het ook niet erg overtuigend want waarom hadden de genoemde feiten niet in de vorm van een biografie kunnen blijken? Biografieschrijvers doen tenslotte ook omgevingsonderzoek.
Met zijn “ontzenuwing” van de drie mythes, hoewel niet allemaal nieuw, roept hij wel op tot discussie.
Met zijn “ontzenuwing” van de drie mythes, hoewel niet allemaal nieuw, roept hij wel op tot discussie.
En vooral fijn dat er met de Stichting Spinoza Den Haag weer een nieuwe Spinoza-activiteitenkern in ons land is.
Jan Mendrik 19 okt 2021
0
commentaren